Na początku lat 70. ubiegłego wieku, embargo na ropę naftową i kryzys energetyczny uderzyły w większość rozwiniętych krajów świata. Nowe sposoby oszczędzania energii wpłynęły drastycznie na zmiany jakości powietrza w nowo powstałych budynkach, z powodu ograniczenia możliwości wentylacji. Wiele budynków wzniesionych po latach 70. nadal ma niewystarczającą wentylację powietrza, która wpływa na zdrowie i komfort użytkowników budynków.

W 1983 roku Światowa Organizacja Zdrowia stworzyła termin „syndrom chorego budynku” (z ang. sick building syndrome w skrócie SBS). Szacując, że 30 procent nowo wybudowanych biur na Zachodzie miało poważne problemy z powietrzem w pomieszczeniach. W społeczeństwach uprzemysłowionych ludzie spędzają około 90 procent swojego życia w pomieszczeniach takich jak domy, biura, szkoły, ośrodki sportowe i rekreacyjne czy też środki transportu Szczególnie przez ostatnie lata pandemii COVID-19 temat czystego powietrza w pomieszczeniach nabrał znaczenia. Projekty nowych budynków jako priorytet traktują optymalizację wentylacji powietrza.

Czym jest Syndrom Chorego Budynku?

Syndrom chorego budynku (SBS) opisuje się jako stan złego samopoczucia, którego można doświadczyć w określonym budynku. Jest to zestaw dolegliwości, które mogą powodować zespół objawów błony śluzowej, skórnych i ogólnych, które są czasowo związane z pracą w określonych budynkach.

Cierpiący mogą błędnie diagnozować to jako powszechne choroby. Na przykład takie jak powracające alergie, przeziębienia, grypy, wysypki skórne, bóle stawów, ogólne zmęczenie, a nawet słabe zdrowie psychiczne i spadek wydajności pracy. Podczas gdy przebieg choroby różni się w zależności od osób i ich podatności, objawy SBS zazwyczaj znikają po dłuższym czasie spędzonym z dala od „chorego budynku”. Jednak by zaobserwować objawy SBS mogą minąć lata od pierwszej chwili gdy osoba zacznie spędzać czas w ,,chorym budynku’’. To też sprawia że ta choroba jest trudna do zdiagnozowania oraz do wyleczenia.

Co powoduje syndrom chorego budynku?

1. Zła jakość powietrza w pomieszczeniach i niewystarczająca wentylacja są często wymieniane przez badaczy jako główne przyczyny powodujące syndrom chorego budynku. Jednakże, mimo że zła jakość powietrza prowadzi do około 52% przypadków SBS, nie jest to jedyna przyczyna.

2. Zanieczyszczenia chemiczne pochodzące z zasobów wewnętrznych i zewnętrznych również mogą powodować lub przyspieszać wystąpienie syndromu chorego budynku. Tymi toksycznymi materiałami mogą być wszelkie substancje, począwszy od klejów, wykładzin, tapicerek, produktów drewnianych, kserokopiarek, pestycydów i środków czyszczących, a skończywszy na zanieczyszczeniach pochodzących z pojazdów mechanicznych znajdujących się na zewnątrz.

3. Dodatkowo, zanieczyszczenia biologiczne, takie jak bakterie, pleśń, pyłki, grzyby lub wirusy. Mogą one również przyczynić się do wystąpienia objawów związanych z SBS.

Jak zapobiegać zespołowi chorego budynku? 

Nie ma jednej prostej odpowiedzi na zapobieganie syndromowi chorego budynku. Jednak, biorąc pod uwagę jego znaczenie dla ogólnego stanu zdrowia, zapewnienie czystego powietrza w pomieszczeniach i wystarczającej wentylacji jest najważniejszym krokiem w walce z tym problemem. Zarówno poprzez projektowanie jak i modyfikacje, takie jak poniższe elementy.

1. Zbadaj i oceń: Zarządcy obiektów chcąc zapewnić zdrową atmosfery muszą najpierw zbadać budynki i dokładnie ocenić ich słabe punkty.

2. Wyczyść i wymień źródła zanieczyszczeń: Po zrozumieniu czynników ryzyka dla chorego budynku, konieczne jest oczyszczenie i wymiana źródeł zanieczyszczeń. Na przykład, stary i zagrzybiony dywan lub szafy z toksycznym lakierem mogą być głównymi ,,sprawcami’’.

3. Zwiększenie i poprawa wentylacji: Promowanie naturalnej wentylacji powietrza poprzez otwieranie okien jest opłacalnym i prostym rozwiązaniem, które poprawi jakość powietrza w pomieszczeniach. Jednak nie zawsze jest to możliwe. Dlatego zarządcy obiektów muszą korzystać z regularnie konserwowanych systemów HVAC, aby utrzymać optymalną jakość powietrza. Dodatkowo mogą rozważyć zainstalowanie oczyszczaczy powietrza, aby zebrać zanieczyszczenia z powietrza w pomieszczeniach.

Jakość powietrza w pomieszczeniach w trakcie pandemii

Stare duńskie przysłowie mówi: „Świeże powietrze zubaża lekarza”.

W rzeczywistości korzyści deklarowane przez naukę dotyczące czystego powietrza są zdumiewające i dalekosiężne. Zarówno w pomieszczeniach jak i na zewnątrz, zła jakość powietrza stanowi istotne zagrożenie dla zdrowia ludzi.

Znaczenie utrzymania czystego i wysokiej jakości powietrza w pomieszczeniach zostało ponownie podkreślone przez pandemię COVID-19. Zwłaszcza że prawdopodobieństwo zarażenia się wirusem jest znacznie wyższe w pomieszczeniach zamkniętych.

W związku z tym rządy i organy służby zdrowia na całym świecie prowadzą kampanię na rzecz jakości powietrza w pomieszczeniach. Starając się zmobilizować ludzi do traktowania czystego powietrza jako narzędzia służącego zdrowiu publicznemu.

Zapewnienie w budynku odpowiedniej wentylacji i czystego powietrza w pomieszczeniach zawsze będzie sprzyjać zdrowiu i dobremu samopoczuciu, długo po zakończeniu pandemii.