5 współczesnych projektów, które sprzyjają dialogowi między architekturą a wodą

Związek między architekturą a wodą jest wielowymiarowy, łącząc estetykę, symbolikę i emocjonalny oddźwięk z zrównoważonym rozwojem i postępem technologicznym.

W całej historii woda była czymś więcej niż tylko funkcjonalną koniecznością — była integralnym elementem projektu. Sztuczne baseny i fontanny służyły zarówno celom dekoracyjnym, jak i praktycznym, wzbogacając wrażenia sensoryczne przestrzeni, a jednocześnie przyczyniając się do regulacji klimatu.

Starożytne cywilizacje rozumiały i wykorzystywały zdolność wody do regulowania temperatury. Zasada ta została znakomicie zastosowana w tradycji architektury islamskiej, ogrodach renesansowych, a nawet w odległym pałacu Sigiriya na Sri Lance.

Oprócz praktycznych zastosowań woda odgrywa fundamentalną rolę w kształtowaniu formy i funkcji zarówno budynków, jak i krajobrazów miejskich. Od historycznych zabytków zbudowanych na lagunach po nowoczesną, odporną infrastrukturę zaprojektowaną tak, aby wytrzymać podnoszący się poziom mórz, związek między architekturą a wodą jest nieustanną opowieścią o innowacjach, wyzwaniach i pięknie.

Woda jako element projektu: estetyka i zrównoważony rozwój

W współczesnej architekturze celowe wykorzystanie wody wykracza poza estetykę i obejmuje zrównoważony rozwój oraz odporność. Woda stanowi potężny element projektu, kształtując otoczenie poprzez swoją wizualną i symboliczną obecność, a jednocześnie wymagając odpowiedzialnych strategii zarządzania. Stawy, fontanny i baseny pływackie przyczyniają się do tworzenia spokojnych i zachęcających przestrzeni, podczas gdy nowoczesne systemy zbierania i ponownego wykorzystania wody, przepuszczalne powierzchnie i odporna infrastruktura odgrywają coraz ważniejszą rolę w zrównoważonym projektowaniu.

Wraz z przyspieszeniem zmian klimatycznych architektura staje przed nowymi wyzwaniami, od dostosowania miast nadbrzeżnych do podnoszącego się poziomu mórz po integrację zaawansowanych technologii służących oszczędzaniu wody i zarządzaniu nią. W tym zmieniającym się kontekście woda nie jest już tylko siłą, którą należy kontrolować — jest dynamicznym zasobem, który architekci mogą wykorzystać do tworzenia bardziej zrównoważonych, adaptacyjnych i harmonijnych przestrzeni.

5 inspirujących współczesnych projektów, które nawiązują dialog z wodą

Współczesna architektura oferuje wiele przykładów, w których relacja między wodą a projektem jest cechą charakterystyczną. Wiele z tych projektów czerpie inspirację z wizjonerskich dzieł przeszłości — czy to skomplikowanych elementów wodnych w projektach weneckiego architekta Carlo Scarpa, żywych, odbijających światło basenów meksykańskiego architekta Luisa Barragána, czy też płynnego połączenia wody i kamienia w słynnych Łaźniach Termalnych Petera Zumthora w Szwajcarii.

Poniższe pięć projektów, każdy w innej skali, prezentuje innowacyjne sposoby wplatania wody w projekty architektoniczne, stanowiąc cenne źródło inspiracji na przyszłość.

Instytut Sztuki Współczesnej (ICA) – Diller Scofidio + Renfro

Instytut Sztuki Współczesnej (ICA) w Bostonie, zaprojektowany przez Diller Scofidio + Renfro i ukończony w 2006 roku, jest uderzającym przykładem architektury, która nawiązuje dialog z wodą. Położony wzdłuż nabrzeża Bostonu budynek rozciąga się nad portem dzięki efektownemu tarasowi wspornikowemu, tworząc silną wizualną i fizyczną więź z oceanem.

Projekt podkreśla lekkość i zawieszenie, a główna bryła wydaje się unosić nad wodą. Rozległe szklane fasady oferują panoramiczny widok na port, oddając nieustannie zmieniający się ruch morza. To płynne wkomponowanie wody zarówno w architekturę, jak i doświadczenie muzealne wzmacnia związek budynku z nadmorskim otoczeniem.

Most Mojżesza – RO & AD Architects

Most Mojżesza, zaprojektowany przez RO & AD Architects i ukończony w 2011 roku, jest wyjątkowym mostem dla pieszych, który przecina fosę historycznej holenderskiej fortyfikacji, zachowując jednocześnie naturalny krajobraz. W przeciwieństwie do tradycyjnych mostów, które wznoszą się nad wodą, ta konstrukcja jest całkowicie zanurzona, tworząc iluzję „rozstąpienia” wody, podobnie jak w biblijnej historii Mojżesza.

Zbudowany z wodoodpornego drewna most Mojżesza tworzy bezpośrednią i immersyjną relację z otaczającym go środowiskiem wodnym. Odwiedzający doświadczają sugestywnej podróży przez wodę, spacerując ścieżką, która płynnie łączy się zarówno z historycznym, jak i naturalnym kontekstem.

Opera w Oslo – Snøhetta

Opera w Oslo, zaprojektowana przez Snøhetta i ukończona w 2008 roku, jest architektonicznym punktem orientacyjnym położonym nad fiordem Oslo w Norwegii. Jej projekt idealnie komponuje się z krajobrazem morskim, a pochyły dach rozciąga się bezpośrednio nad brzegiem wody, zachęcając publiczność do spacerowania po jego powierzchni, jakby stąpali po samym fiordzie.

Rozległe szklane fasady odbijają niebo i wodę, wzmacniając połączenie budynku z otoczeniem. Jego strategiczne położenie na brzegu morza tworzy płynną interakcję między naturą, kulturą i architekturą, czyniąc go charakterystycznym symbolem nabrzeża Oslo i uderzającym przykładem współczesnej integracji miejskiej z wodą.

Budynek na wodzie – Álvaro Siza + Carlos Castanheira

Zaprojektowany przez Álvaro Sizę i Carlosa Castanheiro Budynek na wodzie pełni funkcję siedziby administracyjnej i centrum badawczego firmy Shihlien Chemical w Huai’an w Chinach. Ukończony w 2014 roku budynek wydaje się unosić na sztucznym jeziorze, a jego falista, płynna konstrukcja dopasowuje się do naturalnego kształtu wody.

Jego projekt podkreśla płynność i lekkość, wykorzystując zakrzywione formy i odblaskowe powierzchnie, które harmonijnie komponują się z otaczającym krajobrazem. Dialog między budynkiem a wodą tworzy atmosferę sprzyjającą kontemplacji, przekształcając konstrukcję w spokojną architektoniczną scenę, która uosabia równowagę między naturą a ingerencją człowieka.

Drzewo morskie – Waterstudio.NL

Drzewo morskie to koncepcyjny projekt stworzony jako zrównoważony model dla nadmorskich miast na całym świecie. Zaprojektowany przez Waterstudio.NL, studio specjalizujące się w architekturze pływającej, ten wizjonerski projekt proponuje pływający ekosystem miejski, który jest odporny na zmiany klimatyczne i dostosowuje się do podnoszącego się poziomu mórz.

Zainspirowana systemami kotwiczenia platform wiertniczych konstrukcja została zaprojektowana jako pionowe schronienie ekologiczne, wspierające różnorodność biologiczną w gęsto zaludnionych środowiskach miejskich. Sea Tree służy jako siedlisko dla ptaków, owadów i roślin, zarówno nad, jak i pod powierzchnią wody, wzbogacając ekosystemy morskie i lądowe. Dzięki włączeniu wody jako podstawowego elementu strukturalnego i ekologicznego projekt ma na celu regenerację naturalnych siedlisk, oferując jednocześnie skalowalne rozwiązanie dla miast borykających się z wyzwaniami środowiskowymi.